Gdzie się bawić w Lizbonie
Dzień św. Antoniego

Ulice przystrojone girlandami, bary z piwem i sangrią za 1€, grillujące się sardynki, orkiestry i śpiewacy na każdym rogu oraz tłumy rozbawionych Lizbończyków – tak wyglądają czerwcowe noce w Lizbonie. 12 czerwca, czyli w wigilię dnia św. Antoniego w Lizbonie rozpoczyna się szalona zabawa, które trwa do końca miesiąca. Za cały ten bajzel odpowiedzialny jest nikt inny, jak św. Antoni i jego ekipa – wszyscy święci.

Dlaczego taki ważny, ten Antoni?

Na samym początku trzeba napisać o najważniejszym. Święty Antoni nie był, mimo przydomka „padewski”, Włochem z Padwy, a Portugalczykiem urodzonym w 1191 roku w Lizbonie, dokładnie w Alfamie. Dlatego tutaj jest wyjątkowo kochany i czczony. Św. Antoni był synem drobnego (zapewne również wzrostem) szlachcica i zanim stał się świętym kaznodzieją, nazywała się Fernando de Bulhões. Spotkanie z ubogimi mnichami św. Franciszka zrobiło na nim tak wielkie wrażenie, że postanowił wstąpić w ich szeregi. Był misjonarzem w Maroku, wykładowcą na uniwersytetach w Montpellier i Tuluzie. Legendarne stały się jego kazania i wielka charyzma. Antoni zmarł w Padwie w wieku zaledwie 36 lat, w nimbie świętości. Niecały rok później został obwołany świętym i jest to najkrótszy czas kanonizacji w kościele katolickim. Św. Antoni przedstawiony jest z dzieciątkiem Jezus na ręku. Legenda mówi, że mały Jezus pokazał mu się we śnie, ucałował i zapewnił o wielkiej miłości, jaką Bóg darzy świętego.

Skąd wzięła się tradycja tego święta

Kiedyś dzień świętego Antoniego obchodzono dwa razy w roku - 15 lutego, w dzień przeniesienia ciała świętego do katedry w Padwie, oraz 13 czerwca, w dzień jego śmierci. Początkowo uroczystości miały jedynie wymiar religijny, katolicki. Centralnym wydarzeniem tego dnia była wielka procesja, podczas której wszyscy lizbońscy święci wychodzili ze swoich kościołów i prowadzeni przez tłumy wiernych, uczestniczyli w mszy. Z czasem, z powodu niezwykłej popularności świętego celebracje świąt zaczęły nabierać charakteru popularnych zabaw ulicznych. W XVI wieku, z okazji święta, początkowo na dziedzińcach pałacu królewskiego(dziś Praça do Comercio), potem na głównym placu miejskim – Rossio, organizowana była corrida z bykami - Tourada de Santo António. W XVII wieku popularne stały się inne zabawy – wyścigi konne, zabawy z tańcami i muzyką, uliczne teatry pantomimy oraz pokazy sztucznych ogni. W ten dzień poddani oddawali szczególną cześć rodzinie królewskiej obdarowując ją goździkami, które nazywano „bukietami św. Antoniego”.

Jak dziś obchodzi się dzień św. Antoniego

Dzisiaj obchody dnia św. Antoniego to bodaj największe wydarzenie w całym roku. Tak jak kiedyś łączy w sobie tradycje religijne i popularne. Oto najważniejsze wydarzenia związane ze świętami Todos os Santos i św. Antoniego:
- Śluby kilkunastu par, które zostały wylosowane wśród setek chętnych do zawarcia związku małżeńskiego w katedrze miejskiej, pod patronatem tego najważniejszego świętego.
- Procesja wszystkich świętych zakończona mszą
- Wielka defilada wszystkich dzielnic, podobna do tej karnawałowej z Rio de Janeiro
- Szalone imprezy na ulicach starych dzielnic i w zaułkach całego miasta, które zaczynają się krótko przed świętami i trwają cały miesiąc.

Lizbońskie tradycje

Św. Antoni patron zakochanych
U nas w Polsce św. Antoni jest bardzo lubianym świętym, który pomaga odnaleźć zagubione klucze i bierze na swoje barki rozwiazywanie spraw beznadziejnych. Tu w Portugalii, w ramach spraw beznadziejnych, św. Antoni dodatkowo patronuje związkom, poszukiwaniom drugiej połowy i ślubom. Dlatego jest wyjątkowo ceniony przez romantyków szukających prawdziwej miłości, którzy starają się go przekupić. Świętego przekupuje się ofiarowując mu doniczkę z drobnolistną bazylią - manjericão.

W 13 czerwca 1958 roku po raz pierwszy 26 par młodych wzięło ślub w katedrze Sé w ten wyjątkowy dzień. Od tego czasu stało się to nową tradycją miejską, a nowożeńcy dostawali w prezencie od miasta i lokalnych sklepów wszystko, co może być do ślubu potrzebne – od strojów, po jedzenie. Po upadku dyktatury Salazara w 1974 roku, na 30 lat zaprzestano tego zwyczaju. Dziś znowu zakochani biorą śluby z okazji dnia św. Antoniego.

Trony św Antoniego
Ten zwyczaj pochodzi z czasów trzęsienia ziemi, które zniszczyło Lizbonę w 1755 roku. Kościół św. Antoniego również legł wtedy w gruzach. Biedny święty został bez dachu nad głową. Wierni, szczególnie dzieci, zaczęły budować przypominające zburzony kościół „trony św. Antoniego”. Prosząc o "um milreizinho para o Santo António" - grosika na św. Antoniego, zbierały pieniądze na odbudowę świątyni. W latach osiemdziesiątych poprzedniego wieku zaczęto organizować konkurs tronów, podczas którego wybierany jest ten najwspanialszy.

Defilada Marchas Populares de Santo António
W ten dzień nie można przegapić również wielkiej defilady, do której zespoły reprezentujące każdą z dzielnic Lizbony przygotowują się cały rok. Tancerki i tancerze poprzebierani w bajkowe stroje prezentują układy taneczne w rytm znanym wszystkim Lizbończykom piosenek. Ten zwyczaj narodził się w 1934, kiedy po raz pierwszy zorganizowano taki kolorowy przemarsz. Potem, z powodu trwającej w Europie wojny, zaprzestano defilad. Tradycja powróciła dopiero w latach 50’ i dziś jest w Lizbonie bardzo celebrowana.

Sardynki i sztuka
W czerwcu ulice Lizbony spowite są jak mgłą dymem grillujących się sardynek. To danie jest najbardziej lizbońskim, tradycyjnym jedzeniem, na które stać było wszystkich, nawet biedaków. Sardynki grilluje się na świeżym powietrzu w każdym zaułku miasta. W 2003 roku lizbońskie sardynki wypłynęły na szersze wody. Konkurs graficzny kolorowych sardynek cieszy się wielką popularnością i co roku bierze w nim udział kilkadziesiąt tysięcy artystów.